नौका नामस्मरणाची: डॉ. श्रीनिवास कशाळीकर

सर्व महान संतांनी आणि आपल्या सद्गुरुनी कोणतीही पूर्व अट न ठेवता नामस्मरणाची नौका आपल्यासाठी खुली केली आहे!

त्यामुळे, आपण कितीही पतित असलो; आणि इतरांनी कळत नकळत; आपला कितीही पाणउतारा केला, अटी घातल्या, अडचणी दाखविल्या, ज्ञान व कर्मकांडाचा बाऊ केला किंवा वेड्यात जरी काढले; तरी आपण विचलित होता कामा नये. खचता कामा नये. नाउमेद होता कामा नये.

आपण कसेही असलो, कितीही पतित असलो तरी सद्गुरुकृपेने नामस्मरणाच्या नौकेतूनच पैलतीराला नक्की पोचू!
श्रीराम समर्थ!

गुरुमाऊली: डॉ. श्रीनिवास कशाळीकर

ज्याप्रमाणे मुलाला कशाची गरज आहे हे आईला बरोबर कळते आणि ती मुलाला दूध देते; त्याप्रमाणे आम्हाला आमच्याच हृदयातील चैतन्याची तहान लागली आहे हे आमच्यातल्या चैतन्याची जननी ओळखते. पण विचित्र बाब अशी की आम्हाला आमची तहान कळत नाही आणि समोर आलेल्या चैतन्याचे महत्व आम्हाला कळत नाही! किंबहुना ते चैतन्य ओळखण्याची बुद्धी आणि ते पिण्याची क्षमताच आमच्यामध्ये नसते! त्यामुळे समोर आलेले चैतन्य आम्ही लाथाडतो! पण आमचा हटवादीपणा, आक्रस्ताळेपणा, नतदृष्टपणा पदरात घेऊन, कधी गोंजारून तर कधी वेळ पडल्यास धाकदपटशाने वा आम्हाला शिक्षा देऊन चैतन्याची माउली आमची तहान भागवते!

मातृत्व हे वैश्विक असले तरी प्रत्येकाच्या स्थूल देहाची आई वेगवेगळी असते हे जसे खरे तसेच आपल्याला चैतन्याचे पान घडवणारी आपल्यातल्या चैतन्याची आई देखील मूलत: एकच असली तरी, व्यावहारिक दृष्ट्या वेगवेगळी असते. हिलाच आपण “आपली गुरुमाउली” म्हणून ओळखू लागतो ! श्री ब्रह्मचैतन्य महाराज गोंदवलेकर हीच माझी गुरुमाउली. त्यांच्याच चरित्र आणि वाङमयाद्वारे; जीवन म्हणजे अजरामर वैश्विक चैतन्याचा अंश आहे आणि हे चैतन्य म्हणजेच नाम असून या चैतन्याचा अनुभव घेण्याचे सर्वोत्तम साधन म्हणजे नामस्मरण आहे हे समजू लागले.

विशेष म्हणजे नामस्मरण हा सर्वंकष वैयक्तिक आणि सामाजिक कल्याणाचा राजमार्ग आहे; आणि नामस्मरणाशिवाय शाश्वत समाधान, सार्थकता आणि पूर्णत्व साध्य होऊ शकत नाहीत याची खात्री झाली.

बाळाचे भूकेलेपण, त्याचे रडणे आणि आईचे त्याला दूध पाजणे हे तीनही एकत्र आले की उभयतांची तृप्ती होते! श्री. ब्रह्मचैतन्य महाराज गोंदवलेकर ह्या माउलीने रामनामाचे अमृतपान करवून अशी तृप्ती साध्य केली. गुरुमाऊलीच्या ह्या चैतन्यपानाने ऊर कृतज्ञतेने भरून जातोा!

राम कर्ता: डॉ. श्रीनिवास कशाळीकर

या विश्वामध्ये आपण सर्वजण (मानव, प्राणी, वनस्पती, इतर सजीव आणि निर्जीव), विशिष्ट ऊर्जा, क्षमता, विविध गुण आणि सृजनशीलता यानी परिपूर्ण असतो. पण आपल्याला याची यथार्थ जाणीव, कल्पना नसते.

एका टप्प्यावर आपल्यामध्ये वासना, भावना, विचार आणि दृष्टिकोन; प्रगट होऊ लागतात. अशा तऱ्हेने आपल्यातला "मी" जागृत होतो; आणि आपण; वस्तू, पैसा, जोडीदार, घर, नोकरी; किंवा सत्ता, समाजकार्य, लोकसेवा वगैरे मध्ये गुंतून जातो. हे सर्व आपल्या अंतर्मनात आणि जागृत मनामध्ये चालू असते. अश्या तऱ्हेने आपल्या हातून बर्याा वाईट गोष्टी घडत जातात आणि त्यातून येणार्या सुख दु:खातून आणि यश-अपयशातून आपले आणि संपूर्ण विश्वाचे स्वरूप घडत आणि बिघडत जाते!

गुरू म्हणजेच राम. तो काळ, अवकाश आणि आपल्या सर्व जाणीवांच्या अतीत आहे. त्याच्याच कृपेने आपल्याला नामाची संजीवनी प्राप्त होते. त्याच्याच कृपेने तोच सर्वाच्या अन्तर्यामी असल्याचे कळू लागते. त्याच्याच कृपेने आपले संकुचित शहाणपण, क्षुद्र गर्व, अनाठायी हट्ट, अवाजवी आग्रह आणि हीन अहंकार गळून पडू लागतात. त्याच्याच कृपेने आपल्या सवांच्या अन्तर्यामी असलेल्या त्याच्या सच्चिदानंद स्वरूपाची अनुभूती आणि अमृतमयी सान्निध्याची प्रचीती येऊ लागते.

गुरू म्हणजेच राम. त्याच्याच कृपेने बाकी सर्व ध्येये बाजूला पडत जातात आणि त्याचीच काय ती ओढ तीव्र होत जाते. त्याच्याच कृपेने नामस्मरणातील गोडी आणि सातत्य वाढत जाते. त्याच्याच कृपेने अश्या रीतीने जीवन कृतज्ञता आणि सार्थकता यानी भरून जाते.

हेच मला उमजलेले जीवनाचे सर्वोच्च साफल्य!
श्रीराम समर्थ!!!

नामकारण! डॉ. श्रीनिवास कशाळीकर

कधीही आणि कितीही अर्थकारण, समाजकारण, राजकारण, धर्मकारण केले, तरी जेव्हा समाधान होत नाही, तेव्हा अस्वस्थता येते!

मग शोध घेता घेता नामाची ओळख, संशय, चिकित्सा, थोडे थोडे नामस्मरण, वासना आणि नाम यांच्यातली रस्सीखेच, वासनेमागून फरफट, बळजबरीचे नामस्मरण, हळु हळु नामाच्या महानतेची समज, नामस्मरणाचा सक्रीय प्रचार व प्रसार, पण मधून मधून निराशा, मग अधिक नामस्मरण; अशा टप्प्या-टप्प्यानी; आपले सद्गुरू दिवसाचे १२-१३ तास नामस्मरण करण्यासाठी म्हणजेच; अर्थकारण, समाजकारण, राजकारण, धर्मकारण; ह्या सर्वांना सामावणारे आणि सर्वांना आधारभूत असे नामकारण करण्यासाठी आपल्याला सक्षम आणि समर्थ बनवतात!

अनुभव: डॉ. श्रीनिवास कशाळीकर
माझ्यासारख्या सामान्य व्यक्तीचा अनुभव असा की; आपल्या कुवतीनुसार प्रथम अस्वस्थता, मग अभ्यास, मग शोध, मग नामाची ओळख, मग संशय, मग द्वंद्व, मग चिकित्सा, मग थोडे थोडे नामस्मरण, मग वासना आणि नाम यांच्यातली रस्सीखेच, वासनेमागून फरफट, बळजबरीचे नामस्मरण, हळु हळु नामाच्या महानतेची समज, मग नामस्मरणाचा सक्रीय प्रचार व प्रसार, मग उत्तेजना, मग वाढते नामस्मरण, मग अधिक उत्तेजना, मग अधिक अभ्यास आणि नामाचा अधिक उत्साहाने प्रसार, पण मधून मधून निराशा आणि उद्वेग, याशिवाय पुन्हा पुन्हा संशय, कधी कधी खिन्नता, मग अधिक नामस्मरण; अशा टप्प्या-टप्प्यानी; आपले सद्गुरू दिवसाचे १२-१३ तास नामस्मरण करण्यासाठी आपल्याला सक्षम आणि समर्थ बनवतात.